Disclaimer: Deze tekst is gebaseerd op een eerste analyse van het “EU-VK handels- en samenwerkingsakkoord” en is met de grootste zorg samengesteld. Deze pagina is onderhevig aan aanpassingen en zal geactualiseerd worden van zodra wij over meer informatie beschikken.

Het is zover. Na 9 maanden onderhandelingen hebben de EU en het VK op de valreep op 24 december 2020 een akkoord bereikt over hun toekomstige relatie. Zelfs met dit akkoord zullen er grote veranderingen zijn want het VK verlaat de interne markt en de douane-unie. Het verdrag maakt een einde aan het vrije verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal tussen beide partijen.

1. Handel in goederen

Vanaf 1 januari 2021 krijgen onze ondernemingen sowieso te maken met douaneformaliteiten en voedselveiligheidscontroles.

De EU en het VK hebben beslist om nultarieven te hanteren en zullen geen invoerquota’s toepassen voor het merendeel van de goederen. Voor tonijn in blik en bepaalde aluminiumproducten gelden er wel quota. Meer informatie vind je terug op pagina 471 van het akkoord. 

Hoe krijg je het nultarief voor jouw goederen?

Bedrijven zijn niet zomaar vrijgesteld van invoertarieven. Om het nultarief te bekomen, moet je aantonen dat jouw goederen aan de oorsprongsregels voldoen. Dat wil zeggen dat de goederen in de EU of het VK verkregen of geproduceerd moeten zijn of voldoende bewerkt of herwerkt worden. Een dergelijk bewijs kan geleverd worden aan de hand van zelf-certificatie via het “Registered Export System” (REX). Indien je hiervoor nog niet geregistreerd bent bij de douane, dien je eerst een aanvraagformulier in te vullen en op te sturen. Meer informatie over dit systeem op de website van de FOD Financiën - douane en accijnzen. 

Eens je voor REX geregistreerd bent, kan je bewijzen dat jouw goederen van EU-preferentiële origine zijn door een attest van oorsprong toe te voegen bij jouw douaneaangifte in het VK. De tekst hiervoor is terug te vinden in het akkoord op pagina 482 en kan aan de factuur of een ander document toegevoegd worden. Ook dien je een leveranciersverklaring toe te voegen. De tekst daarvoor is terug te vinden op pagina 479 van het  akkoord.

Als exporteur heb je ook de verplichting om deze bewijzen voor een periode van vier jaar bij te houden. Dit systeem van zelf-certificatie is een administratieve vereenvoudiging, maar legt de volledige verantwoordelijkheid voor het correct toepassen van de oorsprongsregels bij het bedrijf. 

Ook het gebruik van “importer’s knowledge” is toegelaten, waarbij de importeur de preferentiële oorsprong van zijn import claimt in plaats van de exporteur. De importeur draagt dan de verantwoordelijkheid en moet de preferentiële oorsprong van de import ook kunnen bewijzen.

Wat met onderdelen van Britse oorsprong die in de EU worden verwerkt?

Het akkoord voorziet “bilaterale cumulatie”. Bedrijven mogen onderdelen en materialen “cumuleren” – dat wil zeggen dat onderdelen van Britse oorsprong die in de EU verwerkt worden, aanzien worden als onderdelen van Europese oorsprong (en vice versa). Op die manier wordt het gemakkelijker om aan de voorwaarden te voldoen om vrijgesteld te zijn van invoerrechten. De oorsprongsregels vind je terug in de “ANNEX ORIG-2: PRODUCT SPECIFIC RULES OF ORIGIN” vanaf pagina 423 van het akkoord. Deze bijlage voorziet een lijst van de voorwaarden per goederencode.

AEO-gecertificeerde bedrijven worden erkend

Daarnaast worden bepaalde douaneprocedures vereenvoudigd. Zo is er overeengekomen dat elkaars geautoriseerde marktdeelnemers (“Authorised Economic Operator” of AEO) worden erkend. Het loont dus om als onderneming de stap te zetten naar een AEO-vergunning. Meer informatie over de AEO op de website van de FOD Financiën - douane en accijnzen. 

Geen wederzijdse erkenning van de conformiteitsbeoordelingen 

Er is geen wederzijdse erkenning van de conformiteitsbeoordelingen overeengekomen. Concreet wil dit zeggen dat, indien jouw producten in de EU door een aangemelde instantie (“notified body”) zijn gecertificeerd, je deze procedure in het VK zal moeten laten uitvoeren door een Brits controleorgaan om de nodige UKCA-markering te verkrijgen. 

Voor de meeste producten wordt CE-markering wel erkend tot 1 januari 2022, vanaf dan zal UKCA-markering verplicht zijn. Meer informatie over de UKCA-markering op de website van de Britse overheid.

Voor sommige sectoren zijn een aantal specifieke regelingen getroffen, zoals bijvoorbeeld voor motorvoertuigen (p. 487), geneesmiddelen (p. 492), chemische stoffen (p.504), biologische producten (p. 507) en de handel in wijn (p. 515).

2. Gelijk speelveld

De EU en het VK zijn afspraken overeengekomen om een gelijk speelveld (“level playing field”) te behouden en zo oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Beide partijen verbinden zich ertoe hun huidige arbeids-, sociale- en milieunormen niet te verlagen. Er is ook een duidelijk kader uitgewerkt waarbinnen staatssteun kan gegeven worden.

3. Korte zakenreizen

Er zijn regelingen getroffen om korte zakenreizen mogelijk te maken zonder visum. De lijst met activiteiten waarvoor dit mogelijk is, vind je terug op pagina 745 van het akkoord. Het gaat bijvoorbeeld over het deelnemen aan beurzen, het bijwonen van vergaderingen of het uitvoeren van herstellingen. De toegestane verblijfsduur bedraagt maximaal 90 dagen per periode van zes maanden. Wil je langer in het VK verblijven en/of werken of wil je een activiteit uitvoeren die niet in de lijst hierboven vermeld staat, dan heb je een arbeids- en/of verblijfsvergunning nodig. Via deze tool kan je nagaan of je een visum nodig hebt.

4. Gegevensbescherming (GDPR)

De Europese Commissie had nog tot 30 juni 2021 om het antwoord scherp te stellen door een adequaatheidsbesluit goed te keuren. En dat is op de valreep gebeurd. Dit is wat je daarover moet weten als Vlaamse exporteur:

Data delen mag, maar…

Met het goedgekeurde adequaatheidsbesluit stelt de EU vast dat de UK hetzelfde niveau van privacy en gegevensbescherming biedt als de GDPR. Concreet betekent dit het volgende: geef je als Europees bedrijf persoonsgegevens door aan Britse spelers? Dan mag je dat blijven doen. Toch schuilt er een addertje onder het gras.

...mogelijk heb je een vertegenwoordiger in de UK nodig

In bepaalde gevallen moeten Vlaamse bedrijven extra stappen ondernemen om in orde te zijn met de privacyregels. Het gaat om deze twee situaties:

• je bedrijf heeft geen vestiging op Britse bodem;
• je bedrijf verwerkt gegevens van personen in de UK met betrekking tot het gepersonaliseerd aanbieden van goederen of diensten of het monitoren van gedrag.

In beide gevallen dien je een vertegenwoordiger in de UK aan te duiden. Dat kan zowel een persoon zijn als een in de UK gevestigde organisatie of onderneming – al dan niet op basis van een dienstencontract.

Belangrijk: je moet de vertegenwoordiger schriftelijk machtigen om in jouw naam op te treden én contact op te nemen met eventuele autoriteiten of betrokkenen in het kader van de GDPR. Bovendien moet je de naam van je Britse vertegenwoordiger vermelden in de privacy-informatie die je verstrekt, bijvoorbeeld in jouw privacyverklaring.